شبکه بلاک چین به عنوان یک پایگاه داده غیر متمرکز در بسیاری از صنایع کاربرد دارد. کاربرد بلاک چین بسیار وسیع و کاربردی است. در یک شبکه بلاک چین می‌توان انواع اطلاعات اعم از سفارشات، پرداخت‌ها، حساب‌ها، تولید و موارد دیگر را ثبت کرد. همچنین، تمام جزئیات اطلاعات از ابتدا تا انتها به صورت سریع، شفاف و ایمن قابل ردیابی هستند. در این مقاله به معرفی کاربردهای بلاک چین خواهیم پرداخت. با کارن مارکت همراه باشید.
پلتفرم بلاک چین چیست؟
در تکنولوژی بلاک چین، اطلاعات در زنجیره بلوکی ذخیره می‌شوند که بعد از پر شدن، از طریق رمزنگاری به بلاک پر شده قبلی متصل می‌شوند.
هر پلتفرم بلاک چین به معنی استفاده جدیدی از شبکه بلاک چین برای کاربردی خاص است. برای مثال اتریوم یک پلتفرم بلاک چین است. اتریوم یک ارز رمزنگاری شده با نام اتر دارد. همچنین امکان قرادادهای هوشمند، توکن‌های غیر قابل تعویض و توکن‌های برنامه‌ریزی شده را هم خواهد داشت. در ادامه به دیگر پلتفرم‌های بلاک چین یا کاربردهای آن می‌پردازیم.
کاربرد بلاک چین
بلاک چین یک روش ایمن و قابل اعتماد برای ذخیره انواع داده‌ها و انواع تراکنش‌هاست. کاربرد اصلی بلاک چین در سیستم ارزهای دیجیتال است. تکنولوژی بلاک چین نقش حیاتی در برقراری امنیت تراکنش‌های سیستم‌های ارزهای دیجیتال دارد. بیش از 10 هزار سیستم ارز دیجیتال از جمله ارز دیجیتال شیبا بر روی بستر بلاک چین فعالیت می‌کنند. اما این فناوری فقط بستری برای ارزهای دیجیتال نیست. در پروتکل بیت کوین تنها از ویژگی ثبت شفاف اطلاعات بلاک چین استفاده می‌شود. در حالی که تکنولوژی بلاک چین کاربردهای بسیاری دارد.
اکنون هزاران پروژه از شبکه بلاک چین بهره می‌برند. با بلاک چین می‌توان هر گونه و هر تعداد داده را به صورت غیر قابل تغییر ثبت و ذخیره کرد. از بلاک چین می‌توان برای ایجاد ارزهای دیجیتال مختلف، قراردادهای هوشمند، قراردادهای قانونی و دولتی، ثبت شناسه‌ها، اسناد و هویت‌ها، ثبت اطلاعات و موجودی محصول شرکت‌ها، انجام معاملات دیجیتالی، برپایی انتخابات دیجیتال، ایجاد و ثبت برنامه‌های مالی غیر متمرکز (DeFi) و ایجاد توکن‌های غیر قابل تعویض (NFT) استفاده کرد.
چند نمونه از شرکت‌هایی که از تکنولوژی بلاک چین برای بهبود سیستم دیجیتالی خود استفاده کرده‌اند عبارتند از: Walmart، Pfizer، AIG، Siemens، Food Trust ،Unilever و…
در ادامه چند نمونه از مهم‌ترین کاربردهای بلاک چین را توضیح داده‌ایم:
1-کاربرد بلاک چین در ارزهای دیجیتال
از بلاک چین برای ذخیره انواع مختلف داده‌ها می‌توان استفاده کرد. متداول‌ترین کاربرد تکنولوژی بلاک چین، به عنوان دفتر کل برای تراکنش‌های دیجیتال است. به همین دلیل بلاک چین یک بستر ایده‌آل برای ارزهای دیجیتال خواهد بود.
اطلاعات در تکنولوژی بلاک چین دارای یک خط زمانی معین، دقیق و برگشت ناپذیر هستند. یعنی هر داده جدید وارد یک بلاک جدید می‌شود. بلاک‌های بسته شده که به زنجیره متصل می‌شوند، دارای یک مهر زمانی دقیق هستند که اطلاعات آن‌ها غیر قابل تغییر است. وقتی بلاک پر شود، به بلاک قبلی زنجیر خواهد شد. به همین دلیل، ترتیب زمانی بلاک‌ها حفظ می‌شود. این مسئله امنیت تکنولوژی بلاک چین را بسیار بالا می‌برد. به همین دلیل است که از بلاک چین برای بستر تراکنش‌های ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود.
نکته مهم، استفاد غیر متمرکز تکنولوژی بلاک چین در سیستم ارزهای دیجیتال است. به این ترتیب، هیچ کسی روی داده‌ها کنترل ندارد. بلکه همه کاربران آن سیستم به صورت گروهی کنترل و امنیت سیستم را حفظ می‌کنند.
تکنولوژی بلاک چین و بیت کوین
درست با به وجود آمدن بیت کوین در سال 2009. پروتکل بیت کوین روی بستر بلاک چین رمزنگاری شده است. خالق مستعار بیت کوین (ساتوشی ناکاموتو)، تکونولوژی بلاک چین را سیستم نقدی دیجتالی همتا به همتا نامید. یعنی تراکنش‌ها کاملا همتا به همتا، بدون نیاز به واسطه و شخص ثالث قابل اعتماد، مثل صرافی‌های دیجیتال قابل انجام است.
2-کاربرد بلاک چین در صنایع غذایی
یکی از بهترین کاربردهای بلاک چین در صنایع غذایی است. به نقل از مجله فوربز، صنعت غذای ایالات متحده، به سرعت در حال استفاده از بلاک چین برای ردیابی مسیر تامین غذا و ایمنی آن از مبدا تا مقصد است. سالانه مواد مضر، باکتری‌ها و میکروب‌های زیادی مثل سالمونلا، لیستریا و… وارد غذاها شده و باعث شیوع بسیاری از بیماری‌ها می‌شوند. در گذشته هفته‌ها تحقیق و بررسی برای پیداکردن علت شیوع این بیماری‌ها لازم بود. اما امروزه می‌توان به وسیله تکنولوژی بلاک چین، یک محصول غذایی را از مبدا تا مقصد و با تمام جزئیات بررسی و ردیابی کرد. با پیدا شدن علت آلودگی، سریعا مبدا آن نیز ردیابی می‌شود. با به کارگیری چنین فناوری در صنایع غذایی، می‌توان سالانه جان بسیاری را نجات داد.
3-کاربرد بلاک چین در بانک‌ها
بزرگترین صنعتی که از تکنولوژی بلاک چین سود می‌برد؛ صنعت بانکداری است. سیستم بانکداری و موسسات مالی تنها در ساعات کاری 5 روز هفته می‌توانند فعالیت کنند. به همین خاطر تراکنش‌های مالی و کارهای بانکی را نمی‌توان در غیر از روزهای کاری انجام داد. علاوه بر این گاهی به دلیل حجم بالای تراکنش‌ها ممکن است تایید آن‌ها یک تا سه روز به طول انجامد. این در حالی است که به وسیله بلاک چین هیچ وقفه‌ای در سیستم بانکداری اتفاق نخواهد افتاد. با ادغام تکنولوژی بلاک چین در سیستم بانکداری هر تراکنش حداکثر 10 دقیقه بعد تایید خواهد شد. به این ترتیب، علاوه بر افزایش سرعت اقدامات بانکی، امنیت تراکنش‌ها نیز بالا می‌رود.
4-کاربرد بلاک چین در واحد پول کم ریسک
شرایط سیستم پولی هر کشور به دولت و بانک‌های آن بستگی دارد. اگر بانکی ورشکسته شود یا نرخ تورم به دلیل ناپایداری دولت بالا رود، ارزش پول نیز سقوط خواهد کرد. علاوه بر اینکه احتمال دزدیده شدن اطلاعات مردم به دلیل هک سیستم بانکی بالاست. اما با استفاده از بلاک چین و ارزهای دیجیتال، از اینگونه ریسک‌ها خبری نیست. کاربرد بلاک چین در سیستم بانکی از قرار زیر است:
ارزهای دیجیتال فعال روی بستر بلاک چین نیازی به یک مرجع مرکزی مثل بانک مرکزی ندارند. به ان ترتیب، علاوه بر کاهش ریسک مالی، بسیاری از کارمزدهای معاملات نیز حذف می‌شود.
همچنین شرکت‌های واقع در کشورهای با ارز بی ثبات نیز می‌توانند به وسیله ارزهای دیجیتال، تجارت داخلی و بین المللی پرسودی داشته باشند. و به اقتصاد کشورشان نیز کمک کنند.
در برخی کشورهایی که زیرساخت ارائه هویت ضعیفی دارند، مردم دسترسی برای ذخیره امن نقدینگی خود نخواهند داشت. با وجود ارزهای دیجیتال و کیف پول‌های ارز دیجیتال رمزنگاری شده، چنین مشکلاتی نیز مرتفع می‌شود.
5-کاربرد بلاک چین در صنعت پزشکی
در صنعت پزشکی نیز می‌توان از بلاک چین برای ذخیره امن اطلاعات بیماران و مراکز درمانی استفاده کرد. سوابق شخصی و اطلاعات درمانی با کلیدهای خصوصی در زنجیره بلوکی ذخیره شده؛ و امکان دستکاری و تغییر آن‌ها به صفر می‌رسد.
6-کاربرد بلاک چین در قراردادهای هوشمند
قرارداد هوشمند یک کد دیجیتالی است که در زنجیره بلوکی ذخیره می‌شود. قراردادهای هوشمند باعث آسان شدن تایید و روند انواع قراردادها خواهند شد. وقتی کاربران با شرایط یک قرارداد هوشمند موافقت کنند، مفاد قرارداد به طور خودکار اجرا خواهد شد.
برای مثال برای اجاره یک خانه، مستاجر و موجر اطلاعات و شرایط معامله را به قرارداد هوشمند می‌فرستند؛ و با آن موافقت می‌کنند. موجر کد درب ورود خانه و مستاجر مبلغ ودیعه قرارداد را در قرارداد هوشمند ذخیره می‌کنند. در تاریخ معین کد درب به صورت خودکار برای مستاجر، و ودیعه برای موجر فرستاده خواهد شد. اگر هر یک از طرفین شرایط را رعایت نکنند، قرارداد به صورت خودکار مسترد خواهد شد. به این ترتیب در بسیاری از هزینه‌های زمانی و مالی این فرایند صرفه جویی خواهد شد. امنیت قرارداد نیز به مراتب بالاتر خواهد رفت.
7-کاربرد بلاک چین در زنجیره تامین
تامین کنندگان کالا و خدمات می‌توانند به وسیله تکنولوژی بلاک چین محصول خود را از مبدا تا مقصد ردیابی کنند. در نتیجه، اصل بودن کالا، برچسب‌ها، فرایند ارسال و دیگر موارد مربوط به کالا به راحتی و در کمترین زمان می‌تواند بررسی و اعتبار سنجی شود. برای مثال شرکت صنایع غذایی IBM Food Trust از بلاک چین برای زنجیره تامین خود استفاده می‌کند.
8-کاربرد بلاک چین در انتخابات بدون تقلب
بهترین راه برای رای گیری مدرن و دیجیتال، استفاده از بلاک چین است. با اینکار امکان دستکاری آرا و تقلب از بین خواهد رفت. در نتیجه اعتماد مردم جلب شده و درصد مشارکت عمومی نیز بالا می‌رود. برای مثال در انتخابات میان دوره‌ای 2018، از بلاک چین برای برپایی انتخابات در ویریجینای غربی استفاده شد. نتیجه این آزمایش، افزایش مشارکت مردم گزارش شده است. از دیگر مزایای استفاده از بلاک چین در برگزاری انتخابات می‌توان موارد زیر را نام برد:
- حذف تقلب در نتایج آرا
- افزایش مشارکت عمومی
- بالابردن شفافیت در انتخابات
- کاهش نیروی انسانی برای برگزاری انتخابات
- شمارش آرا بسیار سریع
9-کاربرد بلاک چین در سوابق اموال
حتما تا به حال برای امور ثبتی یا دعاوی مالکیت به دفاتر ثبت استاد مراجعه کرده‌اید. هیچ کس از فرایند وقت گیر، پرهزینه، بدون دقت و بسیار سنگین امور ثبتی راضی نیست. تحویل دستی سند و اعتبار سنجی با درصد خطای بالا مشکلات بسیاری را به وجود خواهد آورد. اما اگر از تکنولوژی بلاک چین در امور ثبتی و سوابق اموال استفاده شود، تمام این مشکلات حل خواهد شد. زیرا تمام امور فیزیکی در این پروسه حذف خواهد شد. دارایی‌های ثبت شده در بلاک چین، کاملا دقیق، دائمی و بدون تغییر خواهند بود. هر گونه تغییر در مالکیت نیز به صورت یک بلاک جدید به بلاک قبلی متصل خواهد شد. به این ترتیب امکان هر گونه سوء استفاده و کلاهبرداری نیز از بین خواهد رفت.
آینده تکنولوژی بلاک چین
درست است که تنها دو دهه از شروع استفاده گسترده و تجاری شدن بلاک چین می‌گذرد؛ اما جوان بودن آن از اهمتیش نمی‌کاهد.
در این مقاله به طور کامل در مورد تکنولوژی بلاک چین توضیح دادیم. متوجه شدیم که بلاک چین به خودی خود برای بسیاری از کاربردها مفید و کارآمد است. اما نباید فراموش کنیم که بلاک چین با بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال شناخته شد. تکنولوژی بلاک چین می‌تواند عملیات‌های مالی و تجاری را ایمن‌تر، دقیق‌تر، کارآمدتر، ارزان‌تر و بدون واظطه انجام دهد.
هم اکنون داریم به دهه سوم ظهور بلاک چین وارد می‌شویم. در حال حاضر تنها زمان پیوستن شرکت‌ها به شبکه بلاک چین مطح است. نه حضور یا عدم حضور آن‌ها. زیرا مزایای بلاک چین و ضرورت پیوست به آن بر هیچ صنعتی پوشیده نیست.